Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim

POSTANOWIENIE

Dnia 22 kwietnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Lubelskim, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Maria Chrzanowska

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2024r. w Tomaszowie Lubelskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) -syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. o zwolnienie od opłat od czynności komorniczych podejmowanych celem przeprowadzenia sporządzenia spisu inwentarza po zmarłym J. L.

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt I Co 222/24

UZASADNIENIE

W dniu 10 kwietnia 2024r. ( data prezentaty) wnioskodawca Syndyk masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. wniósł o zwolnienie od kosztów komorniczych w całości, bądź w części w zakresie opłaty od czynności komorniczych podjętych w celu sporządzenia spisu inwentarza po zmarłym J. L..

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca powoływał się na swoja sytuację ekonomiczną, podawał, że z dniem ogłoszenia upadłości przede wszystkim zajmuje się zaspokajaniem wierzycieli, zdaniem wnioskodawcy brak zwolnienia od kosztów komorniczych w całości bądź części, prowadzi do niezaspokojenia jego wierzycieli.

Wskazując na swoją sytuacje ekonomiczną wykazywał, że na dzień 31 marca 2024r. nominalna wartość udzielonych kredytów przez (...) wynosiła 4 353 297 098,52 zł, zaś suma dokonanych spłat do 31 marca2024 to 0,056% wartości wszystkich wierzytelności. W tych okolicznościach istotą postępowania upadłościowego stała się windykacja sądowa i egzekucyjna należności (...). Według wnioskodawcy wierzytelności nie są w ogóle spłacane lub są spłacane w niewielkim stopniu. Konieczne staje się inicjowanie postępowań sądowych, które jedynie mobilizują do dobrowolnej spłaty zadłużenia na etapie postępowania sądowego. Nie wskazał przy tym jakimi środkami dysponuje aktualnie.

Według wnioskodawcy odmowa zwolnienia go od kosztów komorniczych doprowadzi do sytuacji, w której Syndyk stanie przed alternatywą, w ramach której albo wnosząc kolejne pozwy przeznaczy wszystkie środki pieniężne znajdujące się w masie upadłości na koszty sądowe, albo też zrezygnuje z dochodzenia roszczeń.

Bezspornym w sprawie pozostaje, co wynika jednoznacznie z dołączonych akt Kmn 131/23, że wnioskodawca został wezwany przez Komornika do zaliczki na wydatki w kwocie 2500 złotych.

Zdaniem Sądu wniosek wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Syndyk nie wykazał w żaden sposób, iż nie ma dostatecznych środków na uiszczenie zaliczki na wydatki związane z postępowaniem Komornika. Należy wskazać, że zwolnienie upadłego przedsiębiorstwa od kosztów sądowych nie następuje tylko z uwagi na fakt ogłoszenia upadłości. Uzależnione jest od wykazania, że jego efektywne aktywa (gotówka, towary itp.) nie wystarczą na pokrycie tych kosztów (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1966 roku, sygn. akt: I CZ 53/66, (...) 1967, nr 2, poz. 65). Oczywistym jest fakt, że syndyk upadłej spółki przeznacza istotną część uzyskanych środków pieniężnych na spłatę wierzycieli. Jednakże z treści wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i przedłożonych dokumentów nie wynika, jakimi obecnie środkami dysponuje na lokacie. Syndyk jedynie bardzo ogólnie wskazuje , że posiada środki finansowe ale nie wystarczyłyby one na wszystkie postępowania sądowe. Zakładając nawet, że część tych środków musi on przeznaczyć na koszty związane z prowadzeniem postępowania upadłościowego, przyjąć należy, iż pozostałą sumę może uiścić tytułem zaliczki na czynności Komornika, wynoszącej w tym przypadku 2500 zł.

Postanowienie Sądu pozostaje w zgodzie z regułami udzielania zwolnienia od kosztów sądowych przewidzianymi w art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1025 ). Należy zwrócić uwagę, że stworzona przez ustawodawcę możliwość skorzystania przez stronę procesu z dobrodziejstwa tzw. prawa ubogich wymaga jednak, aby strona ubiegająca się o takie zwolnienie w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wykazała, iż faktycznie nie jest w stanie uzyskać odpowiednich funduszy na pokrycie kosztów sądowych. Ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych zanim złoży wniosek powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach. W postanowieniu z dnia 24 września 1984 r. ( II CZ 104/84 ) Sąd Najwyższy przyjął, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które ze względu na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc nie może uszczuplać swego majątku, a przeciwnie – powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające może zwrócić się o pomoc państwa. W pierwszej kolejności konieczne jest poczynienie oszczędności we własnych wydatkach. Pomoc państwa w postaci zwolnienia od kosztów sądowych może mieć miejsce dopiero wtedy gdy poczynione oszczędności okażą się niewystarczające. Co prawda powyższe postanowienie dotyczy bezpośrednio osób fizycznych jednakże poglądy w nim wyrażone ( zwłaszcza obowiązek pełnego przedstawienia swojej sytuacji majątkowej i poczynienia oszczędności przed wystąpieniem z wnioskiem ) należy odnosić także do osób prawnych ubiegających się o zwolnienie od kosztów sądowych. Zdaniem Sądu fakt ogłoszenia upadłości strony wnioskującej niczego nie zmienia w tej ocenie. Reguły udzielania zwolnienia od kosztów sądowych są identyczne tak w przypadku osoby prawnej znajdującej się w stanie upadłości jak i osoby prawnej, która nie została dotknięta tym postępowaniem. Gdyby było inaczej i np. cel w jakim jest prowadzone postępowanie upadłościowe czy liczba wierzycieli biorących udział w tym postępowaniu miały decydować o automatycznym zwolnieniu od kosztów sądowych, odpowiednie regulacje zostałyby zamieszczone w ustawie o kosztach sądowych sprawach cywilnych lub prawie upadłościowym i naprawczym. Próżno ich tam szukać. O możliwości zwolnienia od kosztów sądowych także w przypadku upadłych przedsiębiorców – osób prawnych decyduje wyłącznie stan, w którym ubiegający się o takie zwolnienie wykaże, ze nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Zdaniem Sądu strona wnioskująca tego nie wykazała a co więcej sama przyznała, że dysponuje odpowiednimi funduszami na ich pokrycie. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych w żadnym wypadku nie może służyć kredytowaniu działalności gospodarczej strony przez Skarb Państwa. Koszty sądowe należą do normalnych kosztów tej działalności, które muszą być traktowane tak jak każde inne wydatki, a od wyboru wnioskodawcy zależy, które wydatki preferuje i które zamierza pokrywać. Nie ma bowiem żadnych podstaw prawnych, aby jakiekolwiek inne zobowiązania traktować w uprzywilejowany sposób względem kosztów komorniczych. Nawet upadły przedsiębiorca powinien tak planować wydatki i gospodarować środkami finansowymi, aby zabezpieczyć pewne kwoty na pokrycie ewentualnych kosztów sądowych. Dla takiej oceny znaczenie ma także data ogłoszenia upadłości. Postępowanie to jest prowadzone od maja 2015 r. co zdaniem Sądu jest wystarczającym czasem za zaplanowanie i wdrożenie procedury likwidacji majątku masy upadłości z uwzględnieniem ewentualnych postępowań sądowych wszczynanych w celu odzyskania środków do niej należących. Koszty tych postępowań stanowiąc wydatek masy upadłości należą do kosztów postępowania upadłościowego ( art. 230 puin ) i powinny być brane pod uwagę przy ocenie potrzeby umorzenia postępowania upadłościowego ( art. 361 puin ). Sąd zwraca uwagę także na treść art. 232 puin, który pozwala na pozyskanie środków na koszty postępowania upadłościowego od osób najbardziej zainteresowanych skuteczną i pełną likwidacją masy upadłości. Strona powodowa zatem nie znajduje się w sytuacji, w której nie posiada prawnych i faktycznych możliwości pozyskania środków na koszty sądowe.